Bezpieczeństwo i higiena pracy

Jako pracodawca musisz zadbać o zdrowie i bezpieczeństwo Twoich pracowników w miejscu pracy. To oznacza, że musisz ocenić ryzyko, na jakie mogą być narażeni oraz wprowadzić niezbędne środki zapobiegawcze i ochronne. Między innymi musisz zapewnić pracownikom odpowiednie informacje i szkolenia na temat zdrowia i bezpieczeństwa oraz postarać się o niezbędne zasoby gwarantujące bezpieczne środowisko pracy.

Musisz również wyznaczyć jednego lub kilkoro przeszkolonych pracowników do wykonywania zadań związanych z zapobieganiem ryzyku zawodowemu. Jeżeli nikt w Twojej organizacji nie może podjąć się tych zadań, musisz poszukać kompetentnych specjalistów z zewnątrz.

Dodatkowo musisz wprowadzić dostosowane do charakteru i wielkości Twojej firmy procedury w zakresie pierwszej pomocy, ewakuacji i zwalczania pożarów, a w razie potrzeby nawiązać kontakt z zewnętrznymi służbami ratunkowymi. Do stosowania tych procedur i kontaktowania się ze służbami ratunkowymi musisz wyznaczyć pracowników oraz odpowiednio ich przeszkolić i wyposażyć.

Ocena ryzyka

Przepisy UE nie regulują dokładnie sposobu przeprowadzania ocen ryzyka, ale przepisy krajowe mogą zawierać bardziej szczegółowe wymogi. Zazwyczaj jednak kompleksowa ocena ryzyka obejmuje:

• ustalenie wszystkich możliwych rodzajów ryzyka, jak np. narażenie na substancje niebezpieczne, śliskie podłogi czy stwarzający niebezpieczeństwo sprzęt
• ocenę ryzyka, m.in. prawdopodobieństwo i możliwe skutki
• eliminowanie lub ograniczenie ryzyka, np. wymianę niebezpiecznego sprzętu
• dokumentację oceny ryzyka, a więc wyszczególnienie stwierdzonych rodzajów ryzyka, narażonych pracowników, planowanych środków zapobiegawczych i ochronnych oraz harmonogramu realizacji tych działań
• regularny przegląd oceny ryzyka dla zagwarantowania, że ocena oraz planowane środki zapobiegawcze i ochronne uwzględniają wszelkie zmiany warunków
• gromadzenie istotnych informacji, np. danych o wypadkach.

Podczas oceny ryzyka należy również zwrócić uwagę na pracowników, którzy mogą być szczególnie narażeni na zagrożenia (np. kobiety w ciąży, pracownicy w starszym wieku lub osoby z niepełnosprawnością) lub którzy wykonują zadania obarczone szczególnym ryzykiem.

Ocenę ryzyka oraz wszelkie środki zapobiegawcze lub ochronne należy udostępnić wyznaczonym pracownikom lub przedstawicielom pracowników, odpowiedzialnym za bezpieczeństwo w miejscu pracy. Osoby te mają również prawo do proponowania lub żądania dodatkowych środków.

Przydatne informacje na temat przeprowadzania oceny ryzyka można znaleźć w wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy en .

Specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy

Jeżeli nie możesz samodzielnie przeprowadzić oceny ryzyka ani wprowadzić w swojej firmie środków zapobiegawczych i ochronnych, musisz zlecić te zadania specjaliście ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.

W zależności od rodzaju działalności, jaką prowadzisz, i od obowiązujących przepisów krajowych, możesz też samodzielnie przeprowadzić ocenę ryzyka z pomocą bezpłatnego serwisu internetowego en .

Środki bezpieczeństwa i higieny pracy dla konkretnych sektorów lub sytuacji

Musisz zapewnić pracownikom niezbędny sprzęt i zabezpieczenia na wypadek szczególnych rodzajów ryzyka w miejscu pracy. Unijne przepisy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) przewidują takie szczególne wymogi, na przykład:

• Środki ochrony indywidualnej (ŚOI): w razie potrzeby musisz zapewnić ŚOI nieodpłatnie. Jeżeli zezwalają na to przepisy krajowe, od pracowników można wymagać częściowego pokrycia kosztów takiego wyposażenia, jeżeli jest ono przeznaczone do ogólnego użytku, a nie tylko w miejscu pracy.
• Badania oczu i wzroku: pracownicy, którzy w ramach swoich obowiązków zawodowych zazwyczaj korzystają z urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, są uprawnieni do regularnych badań wzroku oraz specjalnych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok, jeżeli są im potrzebne do pracy.
• Czynniki biologiczne: w przypadku zadań, przy których istnieje ryzyko narażenia na czynniki biologiczne, pracodawcy muszą w razie konieczności zapewnić odzież ochronną oraz zabronić niektórych czynności, takich jak jedzenie lub picie, w miejscach występowania ryzyka.

To tylko kilka przykładów. Pełen przegląd środków i obowiązków dotyczących poszczególnych sektorów znajdziesz na stronie internetowej poświęconej bezpieczeństwu i higienie pracy .

Konsultacje i szkolenia pracownicze

Masz obowiązek zaangażować pracowników lub ich przedstawicieli w proces zapewniania bezpieczeństwa i higieny pracy:

• Konsultacje: musisz konsultować się z pracownikami lub ich przedstawicielami we wszystkich sprawach związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Szczegółowe zasady prowadzenia takich konsultacji znajdziesz w przepisach krajowych, ale musisz dopilnować, by obejmowały wszystkie istotne środki dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa.
• Odwołania: jeżeli pracownicy lub ich przedstawiciele uważają, że stosowane przez pracodawcę środki bezpieczeństwa i higieny pracy są nieodpowiednie, mogą odwołać się do właściwego organu krajowego.
• Szkolenia dla przedstawicieli pracowników: przedstawiciele pracowników pełniący określone role w zakresie ochrony bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy muszą przejść odpowiednie szkolenie, aby móc skutecznie wypełniać swoje obowiązki.

Więcej informacji na temat wymogów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w poszczególnych krajach UE znajdziesz na stronie internetowej organów krajowych poniżej: